De oorspronkelijke tekst van Tijd van illusies moest ik vanwege de omvang drastisch inkorten. Daardoor zijn bijna alle voetnoten gesneuveld. Maar ze zijn niet begraven: hieronder staan de noten bij het hoofdstuk over Israël.

2023- ISRAËL: KANTTEKENINGEN

pag. 404-407

pag. 404 Sinds 2010 volg ik de ontwikkelingen in [Israël], ter plekke of van een afstand: mijn schoonmoeder, de Roemeens-Braziliaans-Mexicaanse schilderes Myra Landau, verhuisde in dat jaar van Rome naar Jeruzalem. Daar zochten mijn vrouw en ik haar geregeld op en ging ik me ook journalistiek met Israël bezighouden.
pag. 404 Ik vrees dat het nog lang zal duren voordat [deze kanttekeningen en (vrome?) wensen] hun actualiteit hebben verloren: begin november 2024 was er nog steeds geen enkel uitzicht op een oplossing van de Gaza-oorlog. Er waren alleen maar nieuwe conflicten bijgekomen. Alle besprekingen over een wapenstilstand en het vrijlaten van gijzelaars mislukten voordat ze goed en wel waren begonnen. De bombardementen in Gaza gingen met overdonderende overkill (ruim 43 duizend doden sinds 7 oktober) door, de vernedering en mishandeling van de gevangenen ook. Onder de dodelijke slachtoffers waren honderden journalisten, artsen en hulpverleners. Een verbod op de VN-organisatie UNRWA, die miljoenen Palestijnen in leven houdt, benadrukte de Israëlische uithongeringstactiek. Het Israëlische leger bezette zuid-Libanon en begon ook daar zware bombardementen uit te voeren en soldaten van de VN-vredesmacht UNIFIL onder vuur te nemen. De meeste leiders van Hamas (onder wie de topleider Yahya Sinwar) en van Hezbollah (onder wie topleider Hassan Nasrallah) werden geliquideerd, maar de bewegingen gaven zich niet over, en Hezbollah bleef Israël treffen met raketten en drones. Voor het eerst raakten de aartsvijanden Iran en Israël in raketaanvallen rechtstreeks slaags. Tegelijk nam het dodelijk geweld van kolonisten en Israëlische militairen op de bezette Westoever exponentieel toe. Ruim tweederde van de Israëliërs prefereerde Donald Trump als president, en slechts 17 procent Kamala Harris. De passiviteit van Israëls westerse bondgenoten schreide steeds meer ten hemel. Trump verklaarde zich tot voorstander van een totale overwinning van Israël, dat wil zeggen, een totale verwoesting van Gaza en de totale liquidatie van Hamas. Hij zei tegen Netanyahu dat de Gaza-oorlog afgelopen moet zijn zodra hij weer het Witte Huis betrekt.

Naar het Bijwoord 1941-1968 Proloog: de aanloop