Tijd van illusies: kanttekeningen en bronnen - China


De oorspronkelijke tekst van Tijd van illusies moest ik vanwege de omvang drastisch inkorten. Daardoor zijn bijna alle voetnoten gesneuveld. Maar ze zijn niet begraven: hieronder staan de noten bij het hoofdstuk over China.


1998- CHINA: WESTERSE ILLUSIES


pag. 348-403


pag. 354-355 Een boek over de door Mao uitgelokte hongersnood tijdens de Grote Sprong Voorwaarts: het boek dat ik Sunny uitleende was Hungry Ghosts: Mao's Secret Famine (Londen: John Murray, 1996) van de Britse correspondent Jasper Becker. Het aantal van minstens 45 miljoen doden is becijferd door Frank Dikötter in Mao's Great Famine: The History of China's Most Devastating Catastrophe, 1958–1962 (New York: Walker & Company, 2010).
p
ag. 355 Een gesprek met de vader van een van de 58 Chinese clandestiene migranten die de oversteek naar Dover niet hadden overleefd: dat gesprek heb ik weergegeven in het artikel 'De slangenkop zei: Zhu’s reis is ongevaarlijk’, de Volkskrant, 21 september 2000. Over de achtergronden van de clandestiene migratie schreef ik ‘Vlucht uit Fujian begint bij gevreesde slangenkop’, de Volkskrant, 21 juni 2000.
pag. 355
De arrestatie van acht slangenkoppen in Rotterdam en hun veroordeling: zie mijn artikel ‘Sleutelfiguur Dover-tragedie kreeg vier jaar’, de Volkskrant, 10 februari 2003 en ‘Chinese human smugglers jailed’, BBC News, 27 juni 2003.
pag. 358
Hadden ze zich maar niet met politiek moeten bemoeien: dit idee werk ik uit in mijn artikel ‘Hoelang zal de Chinees nog bitterheid eten?’, Argus, 7 juni 2023.
pag. 362
Ik ontmoet Cui Jian: zie ‘Cui Jians liefdeslied werd protestsong’, de Volkskrant, 13 december 2000.
pag. 363
 Xiao Wu (Mannetje Wu): zie ‘Meeleven met mannetje Wu: Jia Zhang Ke (28) moet het hebben van het huiskamercircuit’, de Volkskrant, 22 januari 1999.
pag. 364
 Drie speelfilms, de Beijing Trilogie, over de vervreemding in het moderne China: zie ‘Een blik van trieste leegte’, de Volkskrant, 5 oktober 2000.
pag. 364-365
Het megasmokkelschandaal in Xiamen, het bloedschandaal in de provincie Henan en de massale vervolging van Falun Gong:
Het smokkelschandaal in Xiamen, een havenstad in de provincie Fujian, kwam in 1999 aan het licht. Het was de grootste corruptiezaak uit de geschiedenis van de Volksrepubliek. De gesmokkelde olie, auto’s en sigaretten hadden een waarde van 6,4 miljard dollar. De spin in het web was de zakenman Lai Changxing. Hij kocht ongeveer alle provinciale en stedelijke leiders om. Hij nodigde hen uit in zijn geheel in rood uitgevoerde genotspaleis, waar hij hen trakteerde op de lekkerste drankjes, de beste maaltijden, de willigste masseuses. Verdekt opgestelde camera's legden de erotische activiteiten van de gasten vast, zodat Lai hen succesvol kon chanteren. Veertien van hen kregen de doodstraf. De gouverneur van de provincie ontsprong de dans omdat hij een protegé was van partijleider Jiang Zemin. Lai zelf ontkwam naar Canada, werd na jaren uitgeleverd aan China en daar veroordeeld tot levenslang.
Het bloedschandaal in Henan ging over de massale besmetting in de jaren negentig van minstens een miljoen arme boeren met hiv. Tegen betaling hadden ze hun bloed laten aftappen bij mobiele bloedbanken. Om kosten te besparen werd het bloed van een groot aantal donoren in dezelfde centrifuge gedaan. Nadat het plasma eruit was gehaald werd het restant bij iedere donor weer ingespoten, zodat deze snel opnieuw bloed kon afstaan, soms nog op dezelfde dag. Het gevolg was een aidsepidemie met een onbekend aantal slachtoffers. Hele dorpen stierven uit. De lokale autoriteiten, die medeplichtig waren met de bloedhandelaars, deden alles om het schandaal onder het tapijt te vegen. Ze vonden de bejaarde maar zeer strijdbare gynaecoloog Gao Yaojie op hun pad. Zij stelde de ‘bloedeconomie’ in Henan aan de kaak, zette zich in voor de patiënten en begon een bewustmakingscampagne. De overheid reageerde furieus. Ze werd bespioneerd, bedreigd, verjaagd en ten slotte onder huisarrest geplaatst. In 2009 wist ze te vluchten naar de VS, waar ze in 2023 op 95-jarige leeftijd overleed.
De vervolging van Falun Gong (ook genoemd Falun Dafa) is een boeddhistisch-taoïstisch geïnspireerde beweging waarvan de beoefenaars spirituele ontwikkeling nastreven door slow motion-oefeningen en meditatie. De hoogste deugden zijn waarachtigheid, compassie en verdraagzaamheid. De oprichter en leider Li Hongzhi heeft een goddelijke status. Falun Gong werd begin jaren negentig opgericht. Ze kreeg in korte tijd grote aanhang (naar eigen zeggen honderd miljoen), ook onder partijleden. De Partij vreesde dat de beweging zich zou onttrekken aan haar controle en begon haar lastig te vallen. In april 1999 hielden tienduizend Falun-Gongers een sit-in-demonstratie in lotuszit rond het complex waar de partij- en regeringsleiders wonen en werken. Partijleider Jiang Zemin gelastte toen de ‘boosaardige sekte’ uit te roeien. China heeft een lange geschiedenis van rebellerende religieuze sekten. Honderdduizenden aanhangers van de beweging werden geinterneerd in heropvoedingskampen. Wie weigerde zijn geloof te verloochen werd gemarteld, vaak tot de dood toe. Van een onbekend aantal gevangenen zijn de organen gebruikt voor transplantatie. Met demonstraties, kaping van tv-kanalen en zelfverbrandingen hebben aanhangers van Falun Gong geprotesteerd tegen de vervolging. Li Hongzhi was tijdig naar de VS uitgeweken, waar de beweging nu gevestigd is. Ze propageert haar extreemrechtse politieke ideeën via een mediaconcern en een culturele instelling.
pag. 365
Ik had een vraaggesprek met (...) de premier van de Volksrepubliek China: mijn interview met premier Zhu Rongji is te lezen in 'De strijd tegen corruptie is meedogenloos', de Volkskrant, 20 juni 2000.
pag. 373
 Een explosie van protest volgde, gevolgd door een explosie van staatsgeweld: de Tibetaanse zaak kreeg veel solidariteit tijdens de wereldreis van de olympische fakkel naar Beijing, maar dat had geen enkel resultaat, evenmin als de zelfverbrandingen (honderdzestig tussen 2009 en 2022) door Tibetaanse monniken, nonnen en leken. De duimschroeven werden juist verder aangedraaid: nog grotere religieuze controle, verdere inperking van het gebruik van het Tibetaans, massale bouw van kostscholen die de kinderen vervreemden van hun eigen cultuur, zelfs de vervanging van ‘Tibet’ door het Chinese woord ‘Xizang’. De gedwongen assimilatie van etnische minderheden, officieel bedoeld om nationale harmonie te bevorderen, heeft tot doel de Han-Chinese controle compleet te maken, het streven naar onafhankelijkheid of autonomie te ontkrachten en zich te verzekeren van de strategische grondstoffen in de gebieden waar minderheden wonen.  
pag. 376
De eerste serieuze poging om het westerse wensdenken over China door te prikken, kwam van de Amerikaanse journalist en Chinakenner James Mann: zie James Mann, The China Fantasy: How our Leaders Explain Away Chinese Repression (New York: Viking, 2003).
pag. 380
 De remedie Xi: zie mijn artikel ‘De zwakte van China’s sterke man’, NRC Opinie, 13-14 januari 2024.
pag. 382
  Deze onbenaderbare ideologische tovenaar [Wang Huning] is in het Westen vrijwel onbekend: zie het profiel dat ik schreef van Wang Huning: ‘De geheime keizer van China’, De Groene Amsterdammer, 13 oktober 2022. 
pag. 384
 Welke onderwerpen staatsgeheim zijn, is zelf een staatsgeheim: mijn artikel daarover luidt dan ook ‘Wat zijn staatsgeheimen? Dat is in China staatsgeheim’, De Groene Amsterdammer, 21 maart 2024.
pag. 386
 Hoe ziet de architectuur van China’s geplande wereldorde eruit?: wat volgt (tot pag. 398) is een bewerking van mijn artikel ‘De Chinese droom: Xivilisation?’, De Groene Amsterdammer, 16 augustus 2023.
pag. 403
Pas als het water hun tot de lippen is gestegen, weigeren ze de bittere kost: hiervoor verwijs ik opnieuw naar mijn artikel ‘Hoelang zal de Chinees nog bitterheid eten?’ Argus, 7 juni 2023 (zie de noot bij pag. 358 Hadden ze zich maar niet met politiek moeten bemoeien).


Naar het hoofdstuk 2023- Israël: kanttekeningen




dinsdag 01 oktober 2024