In de wereld

VN-baas laat zich inpakken op de Winterspelen

Jan van der Putten

9 februari 2022 – verschenen in nr. 6

Beijing – VN-baas António Guterres doet niet mee aan de diplomatieke boycot van de Winterspelen. Hij zei zelf waarom: ‘De olympische geest van wederzijds begrip, tolerantie, respect en dialoog komt helemaal overeen met de waarden van de VN.’ In Beijing stak hij de loftrompet over China’s leider Xi Jinping, hoewel die met de olympische waarden de vloer aanveegt. Al eerder had hij China een beschamende afgang bespaard door de publicatie van een VN-rapport over de mensenrechten van de Oeigoeren uit te stellen tot na de Spelen.

VN-mensenrechtenchef Michelle Bachelet vroeg China al in 2018 verlof om de genocidebeschuldigingen ter plekke te onderzoeken. Omdat toestemming almaar uitbleef besloot ze zelf maar een rapport te maken. Kortgeleden kwam het fiat toch, op voorwaarde dat haar bezoek pas na de Spelen zou plaatsvinden en ‘vriendschappelijk’ zou zijn. Een soort toeristenreisje dus. Guterres zei beleefd tegen Xi dat Bachelets bezoek wel ‘geloofwaardig’ moet zijn. Geen woord daarover in het betreffende Chinese persbericht.

Wat heeft Guterres met China? Sinds Trump is Amerika als VN-lidstaat onbetrouwbaar, terwijl China zich presenteert als de nieuwe kampioen van de bestaande wereldorde. Guterres is in de ban van de eindeloos herhaalde mantra van Xi’s buitenlandse politiek: ‘De opbouw van een gemeenschap met een gezamenlijke toekomst voor de mensheid.’ Het motto van deze Spelen, ‘Samen voor een gemeenschappelijke toekomst’, is daarvan afgeleid. Voor Oeigoeren en andere etnische minderheden in China klinkt dat als een bevel om zich te laten assimileren.

China’s kritiek op de door het Westen gecreëerde wereldorde is volkomen verdampt. Tegenwoordig ziet China in de VN het instrument om een op eigen maat gesneden wereldorde te scheppen. In steeds meer VN-agentschappen hebben Chinezen leidende posities. In de mensenrechtencommissie dragen ze hun opvattingen zeer assertief uit.

Een kritisch woord over Xinjiang, Tibet of Hongkong zul je van Guterres niet horen. Net als Xi en IOC-voorzitter Thomas Bach zegt hij dat politiek buiten de Spelen moet blijven. De Spelen apolitiek? Xi zet ze in om zijn machtspositie verder te versterken, Taiwan mocht alleen meedoen onder de naam Chinees Taipei, een olympische fakkeldrager was een Chinese officier die medeverantwoordelijk was voor een grensincident waarbij twintig Indiase soldaten omkwamen. En een opperste politieke provocatie: een van de twee Chinese atleten die de fakkel in het stadion ontstaken, was uitgerekend een Oeigoerse. Waarna de ‘genocidespelen’ konden beginnen.