Jeruzalem – Ze hadden het nog zo goed afgesproken, de acht partijen van Israëls kakelbonte regeringscoalitie: de problemen die ons verdeeld houden laten we liggen. Die afspraak heeft niet standgehouden. Uitgerekend over het ernstigste probleem zijn besluiten genomen, het gevolg is slaande ruzie. Zes Palestijnse mensenrechtengroepen zijn zonder enig bewijs uitgeroepen tot terroristische mantelorganisaties, waardoor hun leden jaren gevangenisstraf riskeren. En Israël gaat op de Westelijke Jordaanoever bijna 3200 kolonistenhuizen bouwen. Een Palestijnse staat is nog verder uit zicht geraakt, de val van de vijf maanden oude Israëlische regering is in zicht gekomen.


Beide besluiten komen uit de koker van defensieminister Benny Gantz, tot vorig jaar nog de hoop van democratisch Israël. Door de Palestijnse groepen als terroristisch te bestempelen heeft hij niet alleen de getroffen organisaties, hun Europese donoren, Amerika en de belangrijkste mensenrechtenorganisaties tegen zich in het harnas gejaagd, maar ook zijn eigen progressieve en Arabische coalitiegenoten. Sommigen maken vergelijkingen met China, waar criminalisering van mensenrechtenactivisten normaal is. Wat heeft Gantz gedreven? Misschien wilde hij bij rechts in de gratie komen na zijn ontmoeting in augustus met de Palestijnse leider Mahmoud Abbas, die jarenlang door Israëlische politici als de pest was gemeden.


Gantz ziet zichzelf graag als een tweede Yitzhak Rabin, de vrede stichtende, in 1995 vermoorde premier. Maar een vredestichter drijft niet de massale bouw van kolonistenhuizen door, diep op de bezette Westoever. Het is het eerste koloniseringsproject sinds Joe Biden, een verklaard tegenstander van sluipende annexatie, president van de VS werd. Gantz kreeg een boos telefoontje van de Amerikaanse minister Blinken van Buitenlandse Zaken. Het besluit was buiten de regeringspartijen Meretz (links), Arbeiderspartij (centrum-links) en de islamistische Ra’am om gegaan. Premier Naftali Bennett wil hun verontwaardiging sussen. De bouw van dertienhonderd huizen voor Palestijnen in bezet gebied moet het politieke evenwicht herstellen.


Conflicten genoeg, zowel tussen Bennett en Biden als binnen de rechts-centrum-links-Arabische ‘veranderingsregering’, die dankzij een meerderheid van één zetel een eind maakte aan twaalf jaar Netanyahu. Het enige wat de coalitie bindt is de gedeelde afkeer van de vorige premier. Geen enkele regeringspartij staat te springen om de coalitie op te blazen en zo de terugkeer van Netanyahu mogelijk te maken. Maar zo’n negatieve band kan gemakkelijk breken, en als straks de begroting wordt afgewezen, valt de regering. Bennett zelf heeft zich laten ontvallen dat hij niet verwacht dat zijn kabinet het lang zal uitzingen.