In de wereld

Netanyahu voert zijn laatste gevecht

Jan van der Putten

9 juni 2021 – verschenen in nr. 23

Jeruzalem – Tijdrekken, gestook, bedreigingen, demonisering, provocaties, protestmarsen, wapengekletter: premier Benjamin Netanyahu en zijn bondgenoten halen alles uit de kast om te voorkomen dat de koning van zijn troon tuimelt. Koste wat het kost moet de machtsovername door het ‘veranderingsblok’ worden gesaboteerd. Zo heet de kakelbonte coalitie van acht partijen die een eind wil maken aan Netanyahu’s twaalfjarige regime. De Grote Overlever heeft maar één overloper nodig om dat voornemen te torpederen. Lukt dat niet, dan kan hij altijd nog chaos creëren of een veiligheidscrisis forceren. Bijvoorbeeld, hij heeft er zelf op gezinspeeld, door een aanval op Iran.

Nadat Netanyahu als kabinetsformateur was mislukt, kreeg oppositieleider Yair Lapid de formatieopdracht. Hij had een nieuwe regering bijna rond toen de vierde Gaza-oorlog uitbrak en het veranderingsblok – eerder een lappendeken – uiteenviel. Netanyahu’s opluchting duurde kort, want na de wapenstilstand lukte het Lapid de deken te herstellen. ‘Een onwettige, ondemocratische, gevaarlijke linkse regering’, brieste Netanyahu, ‘die afhangt van terreurvoorstanders’. Als een tweede Trump sprak hij van de ‘grootste verkiezingsfraude uit de geschiedenis’. Orthodoxe rabbijnen riepen hun volgelingen op ‘alles te doen om de vorming van deze regering te verhinderen’.

De regering in spe wordt gedragen door drie ultra-rechtse en twee centrum-rechtse politici die alle vijf minister onder Netanyahu zijn geweest, en door de leiders van twee sociaal-democratische partijtjes. Hun monsterverbond heeft de onmisbare steun van een conservatieve Arabisch-islamitische partij, een novum in de Israëlische politiek. Volgens Netanyahu heeft de beoogde premier voor de komende twee jaar, Naftali Bennett, zijn kiezers verraden door met de ‘Arabieren’ in zee te gaan – dezelfde partij die Netanyahu zelf als kabinetsformateur het hof had gemaakt. Ook zou Bennett niet ferm genoeg kunnen optreden tegen Joe Bidens veronderstelde nucleaire concessies aan Iran. Bennett is voorman van de religieuze kolonisten. Hij is er trots op dat hij als legercommandant Palestijnen heeft gedood. Vóór de laatste verkiezingen verzekerde hij dat hij niet met Lapid wilde samenwerken en niet met een Arabische partij in dezelfde coalitie wilde zitten.

Parlementariërs van het veranderingsblok krijgen verlokkelijke aanbiedingen, maar ook doods-bedreigingen. Voor de huizen van ‘verraders’ en ‘collaborateurs’ wordt gedemonstreerd, maar ook voor die van potentiële overlopers. De internettrol Yair Netanyahu (zoon van) postte het huisadres van een aarzelaar. Ultra-rechtse houwdegens plannen een mars door Jeruzalem. De geheime dienst waarschuwt voor dezelfde sfeer van geweld die heerste vlak voor de moord op Rabin in 1995.