In de wereld

Rode influencer gaat achttien jaar de cel in

Jan van der Putten

30 september 2020 – verschenen in nr. 40

Beijing – Hij behoort tot de rode adel, want zijn vader was onderminister onder Mao. Hij had machtige vrienden, zoals vicepresident Wang Qishan, intimus van Xi Jinping. Hij was schatrijk geworden in de bouw. En hij behoorde tot de vrijwel uitgestorven soort van publieke intellectuelen. Het heeft de 69-jarige Ren Zhiqiang allemaal niet mogen baten. Zijn kritiek op Xi levert hem achttien jaar cel op.

Vorige week werd Ren door een rechtbank in Beijing schuldig bevonden aan corruptie, omkoping, verduistering en machtsmisbruik. Alleen hoerenbezoek ontbrak aan het gebruikelijke rijtje beschuldigingen waarmee Xi zich pleegt te ontdoen van critici, rivalen of eigenzinnige partijbazen. Met tientallen miljoenen volgers op de sociale media was Ren een influencer van formaat. Vier jaar geleden ging hij voor het eerst over de schreef: hij betoogde dat de staatsmedia worden gefinancierd door de belastingbetalers en dus het volk moeten dienen in plaats van de partij. Het werd geschorst uit de partij.

In februari hield Xi een triomfantelijke tv-toespraak over de coronabestrijding. In een vlijmend essay over die toespraak deed Ren zijn bijnaam ‘Zwaar Kanon’ eer aan: ‘Wat ik zag was niet een keizer die zijn “nieuwe kleren” showde, maar een clown in z’n nakie die volhield dat hij de keizer was.’ Vrijuit noemde hij het onnoembare: de aanvankelijke pogingen van de partij om de corona-uitbraak te verdonkeremanen. Daarmee viel hij definitief in ongenade. Zijn straf moest voorbeeldig zijn. Want Ren was geen gewone dissident, nee, hij was een rode aristocraat die de leider van het volk afviel, een prinsenkind dat hoogverraad pleegde. Zijn status als lid van de politieke elite, zijn hooggeplaatste beschermheren, zijn populariteit bij het internetvolk, zijn puissante rijkdom – niets of niemand kon Ren meer redden.

De zware straf is niet alleen bedoeld om de kritiek op Xi binnen de partij te smoren, maar ook om iedere ondernemer onvoorwaardelijke trouw aan de partij en haar leider in te peperen. Daartoe heeft Xi zojuist instructies gegeven voor een verregaande versterking van de partijcontrole op privé-bedrijven. Nu die hard nodig zijn voor het economisch herstel na de corona-instorting wil de partij voorkomen dat ze te machtig worden en aan haar greep ontsnappen. Waarmee de van spionage verdachte techbedrijven Huawei, WeChat en TikTok nog lastiger kunnen volhouden dat ze onafhankelijk zijn van de partij.