De zevenjarige Zhao Zehua werkt zich uit de naad in de gestoomde-broodjes-zaak van zijn straatarme ouders.
De elfjarige Sun Meiping wijdt zich samen met haar vader aan de verzorging van haar verlamde moeder.
Het zijn drie van de tien Chinese kinderen die zijn onderscheiden met de Nationale Xiao Prijs 2019 vanwege hun voorbeeldige toewijding aan hun ouders. Tijdens een grootse tv-show kregen de winnaars hun prijs uitgereikt door ’s lands eerste astronaut en twee befaamde presentatoren.
Geen land heeft zo veel gezinnen als China: zo’n 460 miljoen. Tweeduizend jaar lang is de Chinese familie geregeerd door ordenende principes. Het belangrijkste beginsel is de confucianistische deugd xiao, die de kinderplicht van gehoorzaamheid, liefde, respect, zorg en trouw inhoudt. Mao Zedong vond dat de communistische Nieuwe Mens boven die kleinburgerlijke flauwekul moest staan. De kinderen kregen ingehamerd dat ze hun xiao niet dienden te richten op hun ouders maar op de vader van het grote Chinese gezin: Voorzitter Mao. In de landbouwcommunes werden kinderen niet door hun ouders maar door de ‘massa’s’ opgevoed. Echtparen werden van elkaar en hun kinderen gescheiden als de partij dat nodig vond.
Onder Deng Xiaoping werden de gezinnen herenigd, maar ook gedecimeerd. 36 jaar rigoureuze eenkindpolitiek heeft de bevolkingsgroei sterk afgeremd en de vergrijzing bevorderd. De onderdelen voor een demografische tijdbom zijn er allemaal: de werkende bevolking krimpt, steeds minder jongeren moeten zorgen voor steeds meer ouderen, de pensioenpot is over vijftien jaar leeg, de voorzieningen voor bejaarden schieten hopeloos tekort. De invoering – en waarschijnlijk binnenkort ook de afschaffing – van de tweekindpolitiek is te laat gekomen. Wat te doen?
Het antwoord moet niet alleen komen van productiviteitsverhoging, robotisering en een snellere economische modernisering, maar ook van een oude bekende: Confucius. In zijn neo-maoïstische ideologie heeft partijleider Xi Jinping niet toevallig een grote plaats ingeruimd voor de oude wijze. Die predikte immers sociale harmonie, eerbied voor het gezag en de kinderplicht. Vandaar dat Xi, zelf gescheiden, het gezin de ‘cel’ van de samenleving heeft genoemd, dat volwassen kinderen wettelijk verplicht zijn hun ouders geregeld op te zoeken en financieel bij te staan en dat de Nationale Xiao Prijs kinderen moet aanmoedigen hun oude ouders de zorg te geven die de staat niet kan betalen.