Boeken verschenen van 1973 tot 2000 (5)
Het peronisme
Kosmo-story no. 31, Sjaloom, 1973
Chili '71-'74 - Analyse en voorlopige conclusies
Kritiese Biblioteek, Van Gennep, 1974 / ISBN 9060122445
http://www.allbookstores.com/book/9789060122440/Jan_Van_Der_Putten/Chili_'71-'74.html'
http://www.antiqbook.be/boox/mers/19740082.shtml
Latijns-Amerika, politiek - Ontwikkelingen en gebeurtenissen in 25 landen
Kritiese Biblioteek, Van Gennep, 1980 (eerste druk), 1981 (bijgewerkte tweede druk)
http://www.allbookstores.com/book/9789060124123/Jan_Van_Der_Putten/Latijns-Amerika/Politiek.html
Latijns-Amerika tussen de regels
Jan Mets, Kritak, 1988 / ISBN 9070509725
http://www.literatuurplein.nl/boekdetail.jsp?boekId=162455
Italianen
Mets en Schilt, Van Halewijck, 1998 (eerste druk), 2000 (bijgewerkte vierde druk) / ISBN 9053302840.
Genomineerd voor de Gouden Uil 1998 (beste oorspronkelijk Nederlandstalige boek) in de categorie non-fictie.
http://www.nl.bol.com/is-bin/INTERSHOP.enfinity/eCS/Store/nl/-/EUR/BOL_DisplayCreatorPageInformation-Author?Section=BOOK&N=4294953361&ShowNA=1&AUTHOR_ID=44032
Primaire Berichten, 24 juni 2002
Italianen (1) - Corruptie
Van 1987 tot 1998 was Jan van der Putten correspondent voor de Volkskrant in Rome. Het lijvige boek Italianen is een weerslag van die elf jaar in Italiaanse dienst. De centrale vraag die Van der Putten zich stelt is: "Hoe is het mogelijk dat dit land met zijn mix van armoede en rijkdom, corrupte politici en grote macht van de kerk en de mafia toch voortreffelijk functioneert?".
Uit het hele boek druipt de ogenschijnlijke contradictie tussen een land met aan de ene kant een grote hoeveelheid culturele schatten, vriendelijke bewoners, een geweldige keuken, prachtige natuur en een heerlijk klimaat; en aan de andere kant een ongelofelijke bureaucratie en corruptie, waarbij de belangrijkste politici nauw verbonden zijn met kopstukken van de mafia, terwijl iedereen die hier te veel van afweet zonder pardon een kopje kleiner wordt gemaakt.
Het boek "Italianen" stamt uit 1999 en is dus van voor de tijd van de bouwaffaires in de Randstad en de fraude met Europese CVS-gelden door het Ministerie van SZW. Van der Putten kan daardoor nog de schijn ophouden dat de door en door corrupte Italiaanse maatschappij mijlenver afstaat van de Nederlandse. Wel zet hij scherp uiteen waarom we ons ferm moeten verzetten tegen een samenleving waarbij bepaalde zaken pas geregeld kunnen worden na het betalen van smeergelden: deze kosten worden uiteindelijk namelijk altijd opgebracht door de gewone man.
De corruptiemachine in Italië wordt draaiende gehouden door de staat, stelt Van der Putten, "dat wil zeggen door de belastingbetalers, (dat wil in belastingontduikend Italië voornamelijk zeggen: de loontrekkers), en door de consumenten, op wie de door smeergeld opgedreven kosten worden afgewenteld. Zonder deze praktijk zou het leven goedkoper zijn geweest en zouden het begrotingstekort en de staatsschuld aanzienlijk minder hoog zijn opgelopen." Van der Putten concludeert dat "zonder smeergelden veel van Italiës chronische kwalen niet zouden hebben bestaan."
Primaire Berichten, 25 juni 2002
Italianen (2) - Politiek
Politiek bedrijven in Italië is een verhaal apart. Staat heel Nederland op zijn achterste benen als de voorman van een opkomende partij geëlimineerd wordt, in Italië is politiek geweld aan de orde van de dag. Na elke moord wordt de beschuldigende vinger steevast gericht naar radicaal links of naar de mafia.
De huidige premier van Italië, Silvio Berlusconi, heeft zijn zakenimperium opgebouwd op een duistere financiële basis. Er lopen dan ook meerdere onderzoeken tegen hem. In Nederland moest de Minister van Binnenlandse Zaken Bram Peper aftreden, omdat hij iets te vaak Rotterdams gemeenschapsgeld in zijn privé-zakken had laten glijden. Kinderspel vergeleken bij Berlusconi.
Van der Putten: "Er zijn landen waarin zelfs de lichtste verdenking van onregelmatig gedrag een [politieke] kandidaat al diskwalificeert. Berlusconi draait de rollen om en probeert zijn rechters te diskwalificeren. Hij heeft hen ontmaskerd als ambitieuze communistische politici, die hun justitiële macht misbruiken om hem als politicus en ondernemer kapot te maken." De belangrijkste reden voor Berlusconi om politiek actief te worden was het redden van zijn zakenimperium, nadat zijn politieke beschermheren begin jaren 90 allemaal gewipt waren.
De opkomst van Berlusconi's partij "Hup Italië" in het begin van de jaren 90 die uitmondde in de verpletterende overwinning in de Italiaanse parlementsverkiezingen van vorig jaar, vertoont verrassende overeenkomsten met de triomftocht van de LPF in Nederland. "Het was nog nooit eerder gebeurd dat een instant-partij miljoenen stemmen veroverde zonder één politieke strijd te hebben gestreden, zonder één probleem te hebben opgelost en zelfs zonder een programma te hebben." Van der Putten omschrijft de politici van "Hup Italië" als "carrièremakers, opportunisten en schipbreukelingen van het vorige bewind". Het lijken Mat Herben en zijn mannen wel! Ons staat in Nederland nog veel moois te wachten, want zoals iedereen weet is Berlusconi politiek een ongeleid projectiel. Hij stuurt kritische journalisten bij de staatsomroep RAI de laan uit, terwijl bij de commerciëlen al nooit een kritische noot gehoord werd: die zenders zijn immers allemaal persoonlijk bezit van de heer Berlusconi. De regering van Italië moet het momenteel al een half jaar zonder Minister van Buitenlandse Zaken stellen. Silvio neemt de honneurs waar, nadat hij de "te onafhankelijke" minister de wacht had aangezegd.
Primaire Berichten, 29 juni 2002
Italianen (3) - Mafia
Wanneer Van der Puttens het in zijn boek "Italianen" heeft over de politiek en de corruptie is de toon weliswaar triest, maar soms ook hilarisch. Er trekken pas echt donkere wolken boven het boek samen wanneer hij zijn pijlen richt op de mafia. De invloed die mafiaclans op het leven in Zuid-Italië hebben, is angstwekkend groot. Hele dorpen op Sicilië of in Calabrië zijn te beschouwen als feodaal bezit van een enkele mafiaheer. Miljoenen guldens van de Italiaanse regering of uit Europese hulpfondsen verdwijnen in de bodemloze put van de ontwikkeling van Zuid-Italië. Gigantische bedragen voor bijvoorbeeld werkgelegenheidsprojecten blijven aan de strijkstok hangen, terwijl de jeugdwerkloosheid onveranderlijk rond de 20% blijft schommelen. Armoede is de belangrijkste basis van de macht van de mafia. In de zwarte economie van Zuid-Italië gaat net zoveel geld om als in de officiële. Geen wonder dat de politici van Liga Noord het Zuiden beschouwen als een bananenrepubliek.
Hoewel "Italianen" een veelomvattend beeld geeft van het reilen en zeilen in Italië, vermijdt Van der Putten antwoord te geven op de vraag in hoeverre de aanwezigheid van de mafia het persoonlijk leven beïnvloedt. Hoe gaat een winkelier in Napels om met het feit dat hij een bepaald gedeelte van zijn omzet moet afstaan aan duistere heren in nette pakken? Ziet hij dit als een onoverkomelijke, maar overbrugbare vorm van belasting? Of leeft hij dag en nacht in onzekerheid over mogelijke hogere heffingen of represailles? Hoe groot is, kortom, de angst?
Dat de Italiaanse maatschappij nog niet als een kaartenhuis in elkaar gestort is maar integendeel juist kaarsrecht overeind staat, wijt Van der Putten vooral aan de flexibiliteit en kracht van het individu: "Zo log, bureaucratisch en inefficiënt als de overheid is, zo beweeglijk en alert is de particuliere ondernemingslust. Produceren zit de Italianen in het bloed. Het bewijs daarvan is overal te zien, van het kleinste eenmanswerkplaatsje tot het grootste industriële complex. Deze combinatie van creatief werken en soepel omspringen met de regels heeft het Italiaanse wonder gewrocht."
donderdag 01 februari 1973