Zakendoen met China, deel IV (derde editie)
Twaalfdelige schriftelijke praktijkcursus onder redactie van dr. Jan van der Putten.
Les IV, Cultuur en zakencultuur, door Jan van der Putten (het hoofdstuk over etiquette is van de hand van drs. Fons Lamboo)
Overal in de wereld is de zakencultuur een product van de cultuur zelf. Zakenmensen zijn immers, net als iedereen, doordrenkt van de waarden van hun eigen cultuur, of ze zich daarvan nu bewust zijn of niet. Omdat er vele culturen zijn, zijn er ook vele zakenculturen. Iedere Nederlander die met zijn ingeboren no-nonsense-mentaliteit - opschieten, informeel, recht voor z’n raap - over de grens zaken wil doen, merkt dat het er bijvoorbeeld al in België, Frankrijk en Italië heel anders toe gaat. Zoveel te meer in een cultureel zo verschillend land als China. Ook daar ligt de zakencultuur in het verlengde van de cultuur als zodanig. Buitenlandse zakenlieden die iets weten van die cultuur hebben in China een enorme voorsprong op degenen die wat dat betreft onbeslagen ten ijs komen.
Het gaat er natuurlijk niet om dat buitenlandse zakenmensen het denken en de gewoonten van hun Chinese collega’s overnemen. Dat lukt toch niet en het moet ook niet, tenzij men zijn gezicht wil verliezen. Men doet er het beste aan zichzelf te blijven, dat doen de Chinezen ook. Maar door kennis van de Chinese (zaken)cultuur kan men onnodige fouten vermijden en daardoor zijn doel gemakkelijker bereiken. Tegelijk is het goed te beseffen dat als gevolg van de snelle culturele veranderingen de traditionele Chinese zakencultuur enigszins op de terugtocht is. Tussen het optreden van de zakenman die voortkomt uit de oude staatsbedrijven en dat van de moderne globetrotter die weet hoe in het Westen zaken worden gedaan, is een wereld van verschil. Maar op de meest onverwachte momenten zal ook de meest westers lijkende Chinees een echte Chinees blijken te zijn.
Etiquette is een apart onderdeel van de zakencultuur. Formeel, ceremonieel optreden hoort erbij, maar dat betekent niet dat men altijd in de plooi blijft. Chinese zakenmensen die ’s middags nog de vleesgeworden zelfcontrole zijn, kunnen zich ’s avonds aan het banket geheel laten gaan. Ook hier geldt dat buitenlanders beter zichzelf kunnen blijven. Maar tegelijk geldt dat ze grote goodwill kweken als ze ervan blijk geven dat ze goed bekend zijn met de Chinese etiquetteregels.
Uitgeverij Euroforum, Eindhoven
vrijdag 13 april 2007