In de wereld

China gijzelt nu ook Canadese burgers

Jan van der Putten

12 augustus 2020 – verschenen in nr. 33

Beijing – Lukt het niet een andersdenkende op te pakken? Reken dan zijn familieleden in, bedreig ze, martel ze, en de kans is groot dat de gezochte zich meldt. China gebruikt deze beproefde methode nu ook als diplomatiek wapen tegen Canada. Twee Canadezen worden op dit moment in China in gijzeling gehouden, vier landgenoten zijn wegens drugssmokkel ter dood veroordeeld.

Op 1 december 2018 landde de Chinese zakenvrouw Meng Wanzhou, dochter en rechterhand van de baas van Huawei, op het vliegveld van Vancouver. Ze was op doorreis naar Mexico. Maar voor ze kon overstappen werd ze op Amerikaans verzoek gearresteerd. Via een door Huawei gecontroleerde firma zou ze zaken hebben gedaan met Iran en daarmee de sancties tegen dat land hebben geschonden. Het brein achter het uitleveringsverzoek was waarschijnlijk Trumps vorige veiligheidsadviseur John Bolton. Trump zelf heeft duidelijk gemaakt waar het hem om te doen is: in zijn kruistocht tegen China moet Meng dienen als gijzelaar, en en passant kan hij Canada een loer draaien.

De Canadese regering zit lelijk met Meng in haar maag, maar houdt zich aan de regels en heeft de eis van China om haar vrij te laten afgewezen. Het juridisch gevecht over het uitleveringsverzoek sleept zich voort. Beijing ziet Ottawa als een marionet van Washington en gaat verder dan de gebruikelijke handelssancties. Kort na Mengs arrestatie kreeg een al veroordeelde Canadese drugssmokkelaar een nieuw proces en een nieuw vonnis: de doodstraf. Voor hetzelfde delict werd vorig jaar een tweede Canadees ter dood veroordeeld, en vorige week twee andere. De communistische partij laat de uitvoering van de vonnissen afhangen van de ontwikkelingen in de zaak-Meng.

Ex-diplomaat Michael Kovrig en ondernemer Michael Spavor zijn beschuldigd van spionage. Sinds eind 2018 worden ze incommunicado gehouden. Meng daarentegen verblijft in haar eigen villa in Vancouver en mag, voorzien van een enkelband, rustig de straat op. In Canada groeit de druk op premier Trudeau om Meng te laten gaan en daardoor de gijzelaars vrij te krijgen.

Volgens prominente Canadezen heeft de minister van Justitie het recht om het uitleveringsverzoek af te wijzen en Meng vrij te laten. Maar Trudeau weigert te zwichten voor de gijzelchantage. Hij heeft Xi Jinping nog meer getergd door het uitleveringsverdrag met Hongkong op te zeggen. Het ‘gouden decennium’ in de Chinees-Canadese relaties dat de Chinese premier Li Keqiang in 2016 uitriep, heeft kort geduurd.

Jan van der Putten