In de wereld
Nauru veegt China de mantel uit
Jan van der Putten
26 september 2018 – verschenen in nr. 39

Beijing – Het Micronesische eilandje Nauru (elfduizend inwoners) heeft zijn vuistje gebald tegen China (1,4 miljard inwoners). Het staatje eist excuses voor het ‘koeionerende gedrag’ van een Chinese diplomaat en zal daar tot in de VN werk van maken. Heel in het klein heeft Nauru te maken gekregen met hetzelfde fenomeen dat je in andere landen in het groot ziet: China’s neokoloniale optreden.

Met investeringen, leningen en cadeaus werpt China zich op als de grote broer van de eilandstaatjes in de West-Pacific, een gebied dat China als zijn invloedssfeer beschouwt. Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland hebben daar niets te zoeken, vindt Beijing, en de ‘afvallige provincie’ Taiwan al helemaal niet. Zes eilandstaatjes hebben nog diplomatieke betrekkingen met Taiwan. Een daarvan is Nauru, vooral bekend als de goelag van de Pacific, vanwege de afgrijselijke kampen waar door Australië gedropte bootvluchtelingen wegkwijnen.

Deze maand vond in Nauru een – grotendeels door Taiwan betaalde – topconferentie plaats van de achttien leden van het Pacific Islands Forum. China, zelf geen lid, had zijn ambassadeur op Fiji gestuurd. Maar de douane van Nauru weigerde een inreisstempel te zetten in de diplomatieke paspoorten van de Chinese delegatieleden. Pro-Chinese lidstaten protesteerden verontwaardigd bij Nauru’s president Baron Waqa. Die bedacht een compromis, maar tijdens de top sloeg hij opnieuw toe toen de Chinese vertegenwoordiger voor zijn beurt wilde praten. De man werd almaar bozer en beende ten slotte woest weg.
Waqa haalde fel uit tegen het ‘krankzinnige’ gedrag van deze ‘onderknuppel’, die als vertegenwoordiger van een grootmacht dacht zich alles te kunnen permitteren. Over China zei hij: ‘Ze zijn onze vrienden niet. Ze hebben ons alleen maar nodig om ons voor hun karretje te spannen.’

China sprak van een ‘lompe klucht’. Misschien. Maar Waqa had wel degelijk een punt. Steeds vaker spreidt China arrogant neokoloniaal gedrag tentoon, bij voorkeur in de vorm van een financiële wurggreep. De nieuwe premier van Maleisië Mahathir Mohamad wist hieraan te ontsnappen door projecten voor 23 miljard dollar die China zijn corrupte voorganger had aangesmeerd te annuleren of uit te stellen. Maar Sri Lanka kon de miljardenlening voor de bouw van de haven van Hambantota niet aflossen. China wist raad: tot 2116 is de strategisch gelegen haven Chinees eigendom. Pakistan, diverse Afrikaanse landen en landen aan China’s Nieuwe Zijderoute: ze worden steeds meer door China gemanipuleerd. De moderne Chinese vazalstaat zit gevangen in China’s schuldenvalkuil.