In de wereld

De laatste dalai lama?

Jan van der Putten

9 november 2022 – verschenen in nr. 45

Beijing – Het is niet zeker meer dat de dalai lama zal reïncarneren. En als het wel gebeurt, dan niet op de gebruikelijke manier. Deze traditiebreuk moet voorkomen dat het Tibetaanse boeddhisme onder controle komt van de Chinese Communistische Partij. De Partij wil immers zelf de nieuwe dalai lama aanwijzen om via hem de Tibetanen definitief te assimileren. Voor de Tibetanen komt assimilatie neer op culturele genocide.

Op het jongste partijcongres heeft opperleider Xi Jinping benadrukt dat de religie eens en voor al moet worden verchineesd. Dat wil zeggen: de vijf toegestane godsdiensten – boeddhisme, taoïsme, islam, protestantisme en katholicisme – moeten onderafdelingen worden van de atheïstische Partij. Onafhankelijke religieuze groepen zijn illegaal. De Partij kan immers geen organisaties toestaan die aan haar controle ontsnappen. In Tibet was de repressie al meedogenloos sinds de bloedig onderdrukte opstand van 2008, die gevolgd werd door minstens 160 zelfverbrandingen. Onder Xi is de controle nog verscherpt.

De opbouw van een DNA-database van alle Tibetanen vordert snel. Toestemming aan de betrokkenen wordt niet gevraagd. Tibetaanse kinderen moeten tegenwoordig vanaf hun vierde naar een kostschool. Daar leren ze alleen Chinees, niets over de dalai lama en alles over hun nieuwe weldoener Xi Jinping. Ze leren dat Tibet een Chinese provincie is en dus bij haar Chinese naam moet worden genoemd, Xizang. De heropvoedingsprogramma’s van monniken en nonnen zijn verscherpt. Er zijn foto’s opgedoken van monniken die onder toezicht van partijkaders moesten kijken naar de tv-uitzendingen van het partijcongres en telkens als Xi in beeld kwam met een Chinees vlaggetje moesten zwaaien.

De Partij bereidt zich voor op de dood van de 87-jarige dalai lama, die in ballingschap leeft in India. Vorige maand kreeg een congres van tibetologen voorgehouden dat de regeling van zijn reïncarnatie een partijzaak is. Er is een precedent. In 1995 werd het jongetje dat door de dalai lama was erkend als de nieuwe panchen lama, de tweede in de boeddhistische hiërarchie, door agenten van Beijing ontvoerd en vervangen door een marionetje.

Zo ver wil de dalai lama het niet laten komen. Hij zal niet in China reïncarneren, maar in een vrij land. Hij zal niet reïncarneren in een kind, maar in een volwassene, mogelijk een vrouw. En misschien zal hij helemaal niet reïncarneren en zal de veertiende dalai lama de laatste zijn.